روش صحیح دوشیدن و ذخیره شیر
اگر مادر شاغل است، يا اگر نوزاد بستري مي‌شود و نمي‌شود شير بخورد، اگر پستان مادر محتقان است و خلاصه در شرايط مختلف جدايي مادر و شيرخوار، مادر بايد شيرش را بدوشد، لذا بايد روش دوشيدن شير را بداند. برخي مادران چندين هفته قبل از شروع به کار، شير خود را دوشيده و ذخيره مي‌کنند و برخي مادران خانه‌دار اگر قرار است به دليلي چند ساعت در خانه نباشد، مي‌تواند يک يا دو بار شيرشان را بدوشند و براي روز بعد طفل نگهداري کنند. معمولاً دوشيدن شير پس از هر وعده تغذيه کودک راحت‌تر است زيرا شير به جريان افتاده است گفته مي‌شود که با دوشيدن شير در بعدازظهر شير کمتري نسبت به صبح به دست مي‌آيد و همچنين در اواخر هفته نسبت به‌روزهاي اول هفته ميزان شير دوشيده شده کمتر است که اين امر طبيعي است. شيردهي مکرر در تعطيلات، توليد شير را بيشتر مي‌کند.
نکاتی که قبل از دوشيدن شير بايد به آن توجه نمود
محل مناسب براي دوشيدن شير، بستگي به موقعيت‌هاي مختلف دارد. به‌هرحال بايد محل راحت و مناسبي را براي دوشيدن شير بيابد. دوشيدن شير بايد در آرامش انجام شود بنابراين بايد وقت کافي براي آن منظور گردد. مادر بايد قبل از دوشيدن شير دست‌هايش را با آب و صابون بشويد. از فن‌هاي به جريان انداختن شير ازجمله استراحت قبل از دوشيدن، دوش گرفتن، صرف مايعات گرم يا مايعات نشاط‌آور مثل آب‌ميوه محتوي ويتامين ث، فکر کردن به کودک، شنيدن صداي او و يا نگاه کردن به تصوير او، ماساژ پستان و گذاشتن حوله گرم روي پستان به مدت ۵ تا ۱۰ دقيقه استفاده نمايد. اگر مادر شاغل است در هنگام صبح بايد زودتر بيدار شود و شيرخوار را تغذيه نمايد و سپس بقيه شيرش را بدوشد تا در طول روز به شيرخوار داده شود. شيرخوار در هنگام دوري مادر، حدود نصف فنجان يا ۱۰۰ سي‌سي شير دوشيده شده براي وعده بعدي نياز است.
جهت آماده کردن ظرف براي جمع‌آوري شير مادر ليوان، فنجان و يا ظرف دهان‌گشادي را انتخاب نمايد و آن را با آب و صابون بشويد، البته اين کار مي‌تواند روز قبل انجام شود. آب در حال جوش را داخل ظرف ريخته و چند دقيقه صبر کند. آب در حال جوش بيشتر ميکرب‌ها را از بين مي‌برد. وقتي مي‌خواهد دوشيدن را شروع کند. آب داخل ظرف را بيرون بريزيد.
نحوه دوشيدن شير با دست
دوشيدن شير با دست ساده و در هر محل قابل‌اجرا هست و مادر به‌مرور مهارت لازم را کسب مي‌نمايد، مادر بايد دست‌هايش را تميز بشويد و راحت بنشيند يا بايستد و ظرف را نزديک پستانش قرار دهد. سپس انگشت دست را بالاتر از آرئول و انگشت اشاره را زير پستان عقب‌تر از آرئول قرار دهد که حدود ۳/۵ سانتيمتر از نوک پستان فاصله داشته باشد و با بقيه انگشتان نوک پستان را بگيرد. پستان راکمي به‌طرف داخلي (قفسه سينه) برده و سپس به کمک شست و انگشتان برطرف جلو بياورد و روي حفرهاي شيري که زير هاله قرار دارند فشار وارد کند تا شير خارج شود. پستان را فشار داده رها کند و اين عمل را تکرار کند.
در مرحله اول شير خارج نمي‌شود، ولي بعد از چند بار تکرار کردن، شير قطره‌قطره شروع به بيرون آمدن مي‌کند. بايد اين عمل در جهات مختلف هاله تکرار شود تا تمام قسمت‌هاي پستان دوشيده شود و مي‌تواند از هر دودست براي دوشيدن هر دو پستان استفاده کند. دوشيدن شير نبايد دردناک باشد و اگر مادر احساسي درد کند، روش غلط است. توجه شود که نبايد نوک پستان فشار داده شود چون با فشار دادن نوک پستان يا کشيدن آن، شير خارج نمي‌شود و مانند اين است که کودک نوک پستان را بمکد. پستان اول بايد به مدت ۷- ۵ دقيقه و بعد تا زماني که جريان شير کند شود، دوشيده شود. سپس پستان طرف ديگر در همين مدت دوشيده شود. اين کار مي‌تواند با دست ديگر انجام گيرد. سپس پستان اول را ۳.۵ دقيقه و بعد پستان دوم به همين مدت دوشيده شود، مجدد ۳-۲ دقيقه پستان اول و پستان دوم تا هنگام کندي جريان شير دوشيده شود. براي اينکه عمل دوشيدن پستان صحيح و کامل انجام شود، بايد پستان را به‌قدر کافي به مدت ۳۰-۲۰ دقيقه دوشيد. مخصوصاً در چند روز اول که مقدار کمي شير ترشح مي‌شود، سعي نشود در مدت کوتاه‌تري پستان دوشيده شود. دفعات دوشيدن شير بستگي به اين دارد که شير به چه منظور دوشيده شود. ازجمله براي نوزاد بيمار و کم‌وزن، مادر شاغل و يا براي رفع احتقان يا نشت شير. براي رفع احمقان يا نشت شير حداقل هر ۳ ساعت يک‌بار در شبانه‌روز به مقداري که علائم رفع شود بايد پستان دوشيده شود. شير دوشيده دور ريخته نشود تا مورداستفاده شيرخوار قرار گيرد.
مدت ذخيره کردن شير دوشيده شده
شير دوشيده شده در حرارت اتاق (۲۵ درجه که در معرضي منبع حرارتي و نور نباشد) تا ۴ ساعت قابل نگهداري است و در يخچال (دماي ۲ تا ۴ درجه) تا ۴۸ ساعت، البته ۴ تا ۵ روز هم گفته مي‌شود که قابل‌استفاده است. همين‌طور در جاي يخي يخچال تا دو هفته و در فريزر خانگي تا ۳ ماه قابل نگهداري هست.
نحوه ذخيره کردن شير دوشيده شده
براي نگهداري شير در فريزر، سه‌چهارم ظرف از شير پر شود و در آن بسته شود و پس از نوشتن تاريخ دوشيدن شير، در فريزر گذاشته شود. براي استفاده از شير دوشيده منجمد شده، ظرف را بايد زير آب ولرم تکان داد تا کم يخ آن باز شود، يا در يخچال قرار گيرد تا ذوب شود. شير ذوب‌شده بايد در يخچال نگهداري شود و ظرف ۲۴ ساعت مصرف شود و نبايد آن را مجدد منجمد نمود.
چگونگي تغذيه شيرخوار با شير دوشيده شده به کمک فنجان
شيرخوار در حالت عمودي يا نيمه عمودي در بغل نشانده شود. فنجان کوچک شير روي لب شيرخوار نگاه داشته شود. فنجان را کج نموده تا شير با لب شيرخوار تماس حاصل پيدا کند (بايستي فنجان به‌آرامي روي لب تحتاني او قرار گيرد و لبه‌هاي فنجان با قسمت خارجي لب فوقاني تماسي يابد) نوزاد نارس شير را با زبانش مي‌نوشد و نوزاد رسيده و يا شيرخوار بزرگ‌تر شير را مي‌مکد و يا جرعه‌جرعه مي‌نوشد و در اين حالت مقداري از شير از اطراف دهانش مي‌ريزد. دقت شود شير درون دهان شيرخوار ريخته نشود و فقط فنجان روي لبش نگه‌داشته شود تا شير را بنوشد.