تغذیه شیرخواران با فنجان
تغذیه با شیر مادر همیشه بهترین است. شیرخواران تا پایان ۶ ماهگی به هیچ نوع ماده غذایی دیگر به‌جز شیر مادر نیاز ندارند و ازآن‌پس باید همراه با غذاهای کمکی به تغذیه با شیر مادر ادامه بدهند. تغذیه از پستان بهترین راه تغذیه شیرخواران است. گاه برخی از مادران می‌پرسند: فرزندم خیلی کوچک است و قادر به مکیدن نیست، چگونه او را تغذیه کنم؟ من شاغل هستم، هنگامی‌که در محل کار هستم کودکم چگونه تغذیه شود؟
هرگاه نمی‌توانید فرزند شیرخوارتان را مستقیم از پستان تغذیه کنید، به تغذیه با فنجان فکر کنید، نه تغذیه با بطری. تا حد امکان از تغذیه شیرخوار با بطری پرهیز کنید.
در چه مواقعی تغذیه با فنجان لازم است؟
تغذیه مستقیم از پستان در شرایط زیر ممکن است عملی نباشد و شیرخوار نیاز به تغذیه با فنجان داشته باشد:
- شیرخوارانی که برای مکیدن خیلی ضعیف هستند مثل نوزادان نارس یا بیمار.
- مادرانی که به دلیل بیماری شدید و یا اشتغال به کار از شیرخوار خود جدا می‌شوند.
اگر شما قادر به تغذیه فرزندتان از طریق پستان نیستید، تغذیه با فنجان بهترین روش جایگزین است؛ زیرا:
- حتی نوزادان نارس کوچک می‌توانند با فنجان تغذیه شوند.
- تغذیه با فنجان سبب صرف انرژی خیلی کمتری توسط شیرخوار می‌شود.
- روش ساده‌ای است که هر کس می‌تواند آن را یاد بگیرد.
- ازنظر بهداشتی مناسب است چون فنجان به‌راحتی تمیز می‌شود.
- مادر می‌تواند شیرش را به‌آسانی در فنجان بدوشد.
- این روش ایمن است چون مادر، شیرخوار را در بغل نگه می‌دارد و موقع شیر خوردن او را نگاه می‌کند.
- برای شیرخوار مشابه با تغذیه از پستان مادر است؛ بنابراین هنگامی‌که حرکات دهانی شیرخوار برای تغذیه از پستان آمادگی پیدا کند، به‌آسانی می‌تواند تغذیه از پستان را شروع کند.
- شیرخوار با سرعتی که خود مایل است شیر می‌خورد و بنابراین دریافت شیر خود را کنترل می‌کند.
- این روش ارزان است شما می‌توانید هر نوع فنجانی را بکار ببرید. فنجان کوچک بهتر است.
فنجان‌های مخصوص شیرخواران که درب و ناودان دارند توصیه نمی‌شوند چون تمیز کردن آن‌ها مشکل است و مثل بطری نیاز به استریل کردن دارند.
توجه کنید که:
- شیرخوار نیاز به استراحت بین مزه کردن و آشامیدن شیر دارد.
- وقتی شیرخوار به‌قدر کافی شیر خورد، با نزدیک شدن فنجان به دهانش از خوردن امتناع می‌کند.
- اگر او به میزان مورد انتظار شیر نخورد، حتماً نوبت بعد مقدار بیشتری می‌خورد و یا لازم است که شما دفعات بیشتری او را تغذیه کنید.
- کل مقدار شیری که شیرخوار در طول شبانه‌روز می‌خورد و نه‌فقط در یک وعده را یادداشت کنید.
- شیر مادر برای شیرخوار بهترین است، اما گاه تغذیه مستقیم از پستان ممکن نیست. در چنین شرایطی تغذیه با فنجان بهترین و ایمن‌ترین روش جایگزین برای تغذیه از پستان است.
چگونه شیرخوار را با فنجان تغذیه کنیم؟
- دست‌هایتان را بشویید.
- شیرخوار را با پارچه‌ای بپیچید که دست‌هایش مزاحم نباشد.
- شیرخوار را در حالت نشسته کمی متمایل به عقب روی دامن خود نگه‌دارید.
- یک فنجان کوچک شیر را جلوی لب‌های شیرخوار نگه‌دارید.
- فنجان را به‌آرامی روی لب پائین شیرخوار در شکاف بین لب و لثه پایین قرار دهید.
- فنجان را کج کنید تا اینکه شیر به لب‌های شیرخوار برسد.
- شیرخوار هشیار شده، دهان و چشم‌های خود را باز می‌کند.
- نوزاد نارس شیر را با زبان به داخل دهانش می‌کشد و نوزاد رسیده یا شیرخوار بزرگ‌تر شیر را می‌مکد و مقداری از آن را می‌ریزد.
- شیر را به داخل دهان شیرخوار نریزید. فقط فنجان را روی لبش نگه‌دارید و بگذارید خود او آن را بگیرد.
آیا تمام شیرخواران می‌توانند با فنجان تغذیه شوند؟
هر شیرخواری که قادر به مکیدن باشد، می‌تواند شیر را از فنجان بنوشد. تغذیه با فنجان موجب صرف انرژی کمی توسط شیرخوار می‌شود و شیرخواران نارس می‌توانند خیلی زودتر از آنکه قادر به تغذیه با بطری باشند با فنجان تغذیه شوند.
چه کسی می‌تواند شیرخوار را با فنجان تغذیه کند؟
هر فردی با آموزش کمی می‌تواند شیرخوار را با فنجان به‌خوبی تغذیه کند. در مورد مادران شاغل، می‌بایست مادر نحوه تغذیه شیرخوار با فنجان را بیاموزد و قبل از شروع به کار، فردی را که قرار است از فرزندش در هنگام غیبت او نگهداری کند آموزش دهد.
چه موقع تغذیه با فنجان را می‌توان شروع کرد؟
هر زمان که ضروری باشد حتی پس از تولد می‌تواند شروع شود. به‌طوری‌که یکی از اقدامات ده‌گانه بیمارستان‌های دوستدار کودک برای موفقیت مادران در شیردهی منع استفاده از بطری است پس هرگاه نیاز باشد شیرخوار را با شیر دوشیده شده مادر به‌وسیله فنجان تغذیه می‌کنند.
آیا شیر مادر را می‌توان با فنجان به شیرخوار داد؟
اگر تغذیه مستقیم از پستان مقدور نیست، بهترین روش جایگزین استفاده از شیر دوشیده شده مادر و خوراندن آن به شیرخوار با فنجان است. بدین ترتیب شیرخوار از مزایای شیر مادر بهره‌مند می‌شود و سایر شیرها فقط وقتی توصیه می‌شوند که شیر مادر در دسترس نباشد، البته بعضی از نوزادان ریز و نارس باید با لوله معده تغذیه شوند اما زمانی که توان مکیدن پیدا کنند می‌توان آن‌ها را با فنجان تغذیه کرد.
آیا تغذیه با فنجان بر شیردهی مادر تأثیری دارد؟
فنجان برخلاف تغذیه با بطری، تداخلی با تغذیه شیرخوار از پستان ایجاد نمی‌کند و شیرخوار می‌تواند به‌خوبی پستان را گرفته و بمکد. سردرگمی در مکیدن تنها ناشی از استفاده شیرخوار از بطری و سر شیشه است.
آیا شیرخوارانی که نقایص دهانی دارند، می‌توانند با فنجان تغذیه شوند؟
شیرخوارانی که شکاف کام یا لب دارند می‌توانند به‌خوبی با فنجان تغذیه شوند و رشد مناسب داشته باشند تا نقص آنان برطرف شود.
تغذیه با قاشق چگونه است؟
تغذیه با قاشق ایمن‌تر از تغذیه با بطری است زیرا شستن قاشق و کاسه آسان‌تر است اما وقت زیادی می‌گیرد و ممکن است مادر و شیرخوار قبل از اتمام تغذیه خسته شوند. شیرخوارانی که مستعد خفگی یا استفراغ هستند یا تنفس مشکل‌دارند، ممکن است در ابتدا نیاز به تغذیه با قاشق داشته باشند.
تغذیه با بطری چگونه است؟
تغذیه با بطری خطرناک است زیرا تمیز نگه‌داشتن و عاری نمودن بطری و سر شیشه از میکروب‌ها بدون دقت کافی و استریل کردن مرتب خطرناک است. بطری سبب ابتلا مکرر به اسهال می‌شود بعلاوه شیرخوار میل مکیدن پستان را از دست می‌دهد و تولید شیر مادر کاهش می‌یابد. ممکن است شیرخوار حین تغذیه با بطری تنها گذاشته شود و این می‌تواند سبب خفگی او شود و ضمناً از تماس با مادر محروم می‌شود؛ بنابراین باید همواره از استفاده از بطری پرهیز نمود.